Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Sanoku

POSTANOWIENIE

Dnia 21 kwietnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Sanoku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Krystyna Twardak-Terlecka

Protokolant: stażysta Maciej Strzelecki

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2021r. w Sanoku

na rozprawie

sprawy z wniosku : Gminy S.

z udziałem: R. D., O. D., J. J., J. P., W. W., J. D. (1), S. I., E. D. (1), M. D., B. D., Z. B., K. R., M. C. (1), M. C. (2), B. M. (1), M. S., B. S., J. D. (2), A. S.

o stwierdzenie nabycia spadku po A. N.

p o s t a n a w i a

I. s t w i e r d z i ć, że spadek po A. N., c. A. i T., zmarłej w dniu 26 lutego 1985 w Dobrej i stale tam ostatnio przed śmiercią zamieszkałej na podstawie ustawowego porządku dziedziczenia wprost nabyli:

- córka S. N.. – c. A. i M.

- syn L. N. (1) – s. A. i M.

po 1/2 części każde z nich

Sygn. akt I Ns 141/19

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 21 kwietnia 2021r.

Wnioskodawca Gmina S. złożył w dniu 12 III 2019 r. do Sądu Rejonowego
w S. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po A. N. c. A.
i T. zmarłej (...) i stale tam przed śmiercią zamieszkałej.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca podał, iż A. N. w chwili śmierci była wdową i pozostawiła córkę S. N.. S. N. zmarła w 2011 r. jako panna w związku z czym na podstawie przepisu art. 935 kc spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania. Gminie nieznani byli inni spadkobiercy ustawowi, a w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne położone
(...).

Pismem z dnia 3 IV 2019 r. O. D. i R. D. zgłosili swój udział w sprawie jako spokrewnieni z A. N.. Dla O. D. A. N. była siostrą jej babki, natomiast R. D. jest synem bratanka „spadkobierczyni” (k. 18).

Pełnomocnik O. D. i R. D. w piśmie z dnia 25 VI 2019 r. (k. 30-32) wniósł o stwierdzenie, iż R. D. i O. D. jako zstępni rodzeństwa A. N. dziedziczą po 1/2 części spadek po A. N.
z wchodzącym w skład spadku gospodarstwem rolnym albowiem posiadają oni kwalifikacje do dziedziczenia gospodarstwa rolnego.

Uczestniczka O. D. w dacie otwarcia spadku pracowała

w gospodarstwie rolnym oraz posiadała wykształcenie rolnicze. W 1976 r. uzyskała on tytuł wykwalifikowanego hodowcy trzody chlewnej, (...). ukończyła Policealne Studium Rolnicze o specjalności uprawa roślin, hodowla zwierząt, technik rolnik. R. D. w chwili śmierci A. N. prowadził gospodarstwo rolne wchodzące w skład spadku, a w 2008 r. córka spadkodawczyni S. N. zezwoliła na dzierżawę tego gospodarstwa.

W kolejnym piśmie z dnia 12 VIII 2019 r. (k. 47-48) pełnomocnik uczestników podał, iż faktycznie A. N. miała dwoje dzieci tj. córkę S. N. oraz syna L.. L. N. (1) wyjechał do (...) i zmarł bezdzietnie w 2009 r. Pełnomocnik uczestników wskazał też innych uczestników postępowania i wskazał stopień pokrewieństwa (k.51).

Postanowieniem z dnia 13 IX 2019 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie
w charakterze uczestników postępowania tj.J. J. J. P., W. W., J. D. (1), S. I., E. D. (1), M. D., B. D..

W postanowieniu z dnia 4 II 2020 r. i 17 IV 2020 r. Sąd wezwał do udziału
w sprawie w charakterze uczestników Z. B., K. R., M. C. (3), M. C. (4), B. M. (1), M. S., B. S., J. D. (2), A. S..

Uczestniczka A. S. złożyła pismo procesowe (k. 144), w którym złożyła oświadczenie, iż chce odrzucić spadek po A. N..

Sąd wezwał do udziału w sprawie uczestników postępowania w drodze ogłoszenia w (...), które to ogłoszenie ukazało się w dniu (...). Pomimo upływu terminu 3 miesięcy od daty ogłoszenia żaden z uczestników postępowania nie zgłosił swojego udziału w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

A. N. córka A. i T. zmarła (...), gdzie też stale przed śmiercią zamieszkiwała. W chwili śmierci była wdową i tylko raz zawierała związek małżeński /dowód: akt zgonu k.3/. Zmarła miała dwoje dzieci tj. S. N. c. M. i A., która zmarła jako panna (...). /dowód odpis skróconego aktu zgonu k. 196/. L. N. (2) ur. (...) w Dobrej
s. M. i A. – zmarł (...)w M. – USA /dowód odpis aktu zgonu – k. 211/. Nie ustalono, czy A. N. pozostawiła testament czy jej dzieci zrzekały się dziedziczenia oraz czy składały oświadczenia o odrzuceniu spadku.

W skład spadku po zmarłej nie wchodzi gospodarstwo rolne , a jedynie grunt o pow. 0,26 ha położony (...) /dowód odpis wypisu z rejestru gruntów k.4/

A. N. miała rodzeństwo tj. siostrę K. i braci J. i L.. J. D. (3) miał jedną córkę E. D. (2).

Siostra K. miała jedną córkę L. P., której spadkobierczynią jest O. D..

L. D. miał troje dzieci tj. Z. B., S. D.
i T. S.. S. D. zmarła i miała córkę D. C..

Spadkobierczyni T. S. są B. M. (2) i Z. S.. Z. S. zmarł i pozostawił spadkobierców M. S., A. S. i B. S..

Sąd zważył co następuje

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego. Zgodnie z przepisem art. 931 § 1 kc w prawnej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek – dziedziczą oni w częściach równych.

A. N. zmarła jako wdowa w dniu (...), gdzie też stale przed śmiercią zamieszkiwała. W chwili jej śmierci żyło dwoje jej dzieci to jest córka S. N. i syn L. N. (1). Zmarła nie miała więcej dzieci własnych ani przysposobionych. Nie sporządziła ona testamentu, a zatem zgodnie
z art. 926 § 2 kc zachodzi dziedziczenie ustawowe co do całości spadku. Spadkobiercą może być osoba, która żyje w chwili otwarcia spadku.

Dlatego też mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie wyżej cytowanych przepisów stwierdził nabycie spadku po A. N. na rzecz jej spadkobierców ustawowych to jest córki S. N. i syna L. N. (1) po 1/2 części.

W chwili śmierci A. N. gospodarstwo rolne stanowiły grunty rolne
o powierzchni przekraczającej 0,5 ha. Z uproszczonego wypisu z rejestru gruntów wynika, że A. N. posiadała grunt o powierzchni 0,26 ha, a zatem nie było to gospodarstwo rolne, do którego dziedziczenia stosowało się przepisy tytułu X kodeksu cywilnego.

Sygn. akt I Ca 405/21

POSTANOWIENIE

Dnia 22 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Krośnie I Wydział Cywilny w składzie następującym :

Przewodniczący:	Sędzia SO Roman Jurczyk
Protokolant:	st. sekr. sąd. Katarzyna Gil

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2022 roku w Krośnie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Gminy S.

z udziałem R. D., O. D., J. J., J. P., W. W., J. D. (1), S. I., E. D. (1), M. D., B. D., Z. B., K. R., M. C. (1), M. C. (2), B. M. (1), M. S., B. S., J. D. (2) i A. S.

o stwierdzenie nabycia spadku po A. N.

na skutek apelacji uczestników R. D. i O. D.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 21 kwietnia 2021 r., sygn. akt I Ns 141/19

p o s t a n a w i a

oddalić apelację.

Sygn. akt I Ca 405/21

UZASADNIENIE

Postanowienia Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 22 lutego 2022 roku

Gmina S. złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po A. N. c. A. i T. zmarłej (...)i stale tam przed śmiercią zamieszkałej.

Uczestnicy O. D. i R. D. zgłosili swój udział
w sprawie jako spokrewnieni z A. N.. Wnieśli o stwierdzenie, iż R. D. i O. D. jako zstępni rodzeństwa A. N. dziedziczą po 1/2 części spadek po A. N. z wchodzącym w skład spadku gospodarstwem rolnym albowiem posiadają oni kwalifikacje do dziedziczenia gospodarstwa rolnego.

W piśmie z dnia 12 sierpnia 2019 roku uczestnicy podali, iż faktycznie A. N. miała dwoje dzieci tj. córkę S. N. oraz syna L.. L. N. (1) wyjechał do (...) i zmarł bezdzietnie w 2009 roku.

Postanowieniem z dnia 13 września 2019 roku Sąd wezwał do udziału
w sprawie w charakterze uczestników postępowania tj. J. J., J. P., W. W., J. D. (1), S. I., E. D. (1), M. D., B. D..

W postanowieniu z dnia 4 lutego 2020 roku i 17 kwietnia 2020 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników Z. B., K. R., M. C. (3), M. C. (4), B. M. (1), M. S., B. S., J. D. (2), A. S..

Uczestniczka A. S. złożyła pismo procesowe, w którym złożyła oświadczenie, iż chce odrzucić spadek po A. N..

Sąd Rejonowy w Sanoku postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2021 roku, sygn. akt I Ns 141/19 stwierdził, że spadek po A. N. , córki A. i T., zmarłej w dniu (...) i stale tam ostatnio przed śmiercią zamieszkałej na podstawie ustawowego porządku dziedziczenia wprost nabyli : córka S. N. i syn L. N. (1) po ½ części każde z nich.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

Sąd Rejonowy ustalił, że A. N. córka A. i T. zmarła
w dniu (...), gdzie też stale przed śmiercią zamieszkiwała. W chwili śmierci była wdową i tylko raz zawierała związek małżeński. Miała dwoje dzieci tj. S. N. c. M. i A., która zmarła jako panna w dniu (...). L. N. (1) s. M. i A. zmarł w dniu(...) w M. – USA. Nie ustalono, czy A. N. pozostawiła testament czy jej dzieci zrzekały się dziedziczenia oraz czy składały oświadczenia o odrzuceniu spadku. W skład spadku po zmarłej nie wchodzi gospodarstwo rolne, a jedynie grunt o pow. 0,26 ha położony
(...)

A. N. miała rodzeństwo tj. siostrę K. i braci J.
i L.. J. D. (3) miał jedną córkę E. D. (2). K. miała jedną córkę L. P., której spadkobierczynią jest O. D..

L. D. miał troje dzieci tj. Z. B., S. D.
i T. S.. S. D. zmarła. Miała córkę D. C..

Spadkobierczyni T. S. są B. M. (2) i Z. S.. Z. S. zmarł i pozostawił spadkobierców M. S., A. S. i B. S..

W rozważaniach prawnych Sąd przytoczył treść art. 931 § 1 k.c., który stanowi, że w prawnej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek - dziedziczą oni w częściach równych. Sąd wskazał, że A. N. zmarła jako wdowa w dniu (...)
(...), gdzie też stale przed śmiercią zamieszkiwała. W chwili jej śmierci żyło dwoje jej dzieci to jest córka S. N. i syn L. N. (1). Zmarła nie miała więcej dzieci własnych ani przysposobionych. Nie sporządziła ona testamentu, a zatem zgodnie z art. 926 § 2 k.c. zachodzi dziedziczenie ustawowe co do całości spadku. Spadkobiercą może być osoba, która żyje w chwili otwarcia spadku. Dlatego Sąd na podstawie wyżej cytowanych przepisów stwierdził nabycie spadku po A. N. na rzecz jej spadkobierców ustawowych to jest córki S. N. i syna L. N. (1) po 1/2 części. Sąd podkreślił, że w chwili śmierci A. N. gospodarstwo rolne stanowiły grunty rolne o powierzchni przekraczającej 0,5 ha. Z uproszczonego wypisu
z rejestru gruntów wynika, że A. N. posiadała grunt o powierzchni 0,26 ha, a zatem nie było to gospodarstwo rolne, do którego dziedziczenia stosowało się przepisy tytułu X kodeksu cywilnego.

Apelację od postanowienia Sądu złożyli uczestnicy O. D.
i R. D., którzy zaskarżyli orzeczenie Sądu w całości. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili naruszenie przepisów proceduralnych poprzez zaniechanie ustalenia czy grunty spadkowe - mimo niespełnienia normy obszarowej - stanowią gospodarstwo rolne i w konsekwencji tego naruszenie przepisów prawa materialnego tj. § 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 roku w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych ( t.j. Dz.U. z 1983, Nr. 19, poz.86) poprzez uznanie, że wchodząca
w skład spadku działka nie stanowi gospodarstwa rolnego, a w konsekwencji naruszenie przepisu art. 931 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz.U. 2020, poz. 1740) w zw. z tytułem X k.c. przepisy szczególne
o dziedziczeniu gospodarstw rolnych poprzez błędne określenie kręgu spadkobierców- jako L. N. (1) i S. N., zamiast uczestników - R. D. i O. D..

Wskazując na powyższe zarzuty wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie, że spadek po A. N. nabyli O. D. i R. D. po 1/2 części każde z nich.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu.

Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, w oparciu o przeprowadzone dowody ustalił prawidłowy stan faktyczny i zastosował właściwe przepisy prawa materialnego. Zarzuty sformułowane w apelacji należało uznać za chybione. Wbrew twierdzeniom skarżących Sąd Rejonowy przeprowadził ustalenia co do istnienia gospodarstwa rolnego i w oparciu o te ustalenia wywiódł właściwe wnioski prawne. Sąd Okręgowy w całości akceptuje ustalenia faktyczne i ocenę prawną przeprowadzoną przez Sąd I instancji.

Wskazać w tym miejscu należy, iż ze względu na to, iż A. N. zmarła w dniu (...)przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy należało stosować regulacje prawne obowiązujące w tej dacie.

Zgodnie z przepisem art. 1058 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili śmierci spadkodawców przepisy tytułów poprzedzających księgi czwartej kodeksu cywilnego stosuje się do dziedziczenia gospodarstw rolnych ze zmianami wynikającymi z przepisów poniższych. Oprócz przepisów kodeksu cywilnego szczegółowe kwestie związane z dziedziczeniem gospodarstw rolnych normowało w tym czasie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 roku w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych (Dz.U.1972.31.215). Zgodnie z § 1 ust.1 powołanego rozporządzenia,
w brzmieniu obowiązującym dacie śmierci spadkodawców, nieruchomość uważa się za rolną, jeżeli jest lub może być użytkowana na cele produkcji rolnej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej. W świetle przepisu § 1 ust. 3, w brzmieniu obowiązującym w dacie śmierci spadkodawczyni, nie uważa się za nieruchomość rolną nieruchomości należących do tej samej osoby lub osób, jeżeli ich łączny obszar nie przekracza 0,5 ha.

Z kolei, stosownie do § 2 wskazanego rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym w dacie śmierci spadkodawczyni czyli w 1985 roku, za gospodarstwo rolne uważa się wszystkie należące do tej samej osoby (osób) nieruchomości rolne, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą wraz z budynkami, urządzeniami, inwentarzem żywym i martwym, zapasami oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego; do gospodarstwa rolnego zalicza się również lasy i grunty leśne oraz nieużytki należące do właściciela nieruchomości określonych w ust. 1, jeżeli stanowią lub mogą stanowić z tymi nieruchomościami zorganizowaną całość gospodarczą.

Z powyższych zapisów jednoznacznie wynika, że ograniczenie dziedziczenia gospodarstw rolnych obejmowało tak dziedziczenie na podstawie ustawy , jak i na podstawie testamentu i dotyczyło gruntów rolnych o powierzchni powyżej 0,5 ha. Rozporządzenie, wedle którego obszar gospodarstwa rolnego musiał przekraczać 0,5 ha obowiązywało między 23 grudnia 1971 roku a 30 czerwca 1989 roku. Bez znaczenia przy tym pozostawało, czy przedmiotowa nieruchomość była użytkowana na cele produkcji rolnej, wystarczające bowiem dla uznania jej za nieruchomość rolną było to, by mogła być na te cele użytkowana.

Spadkodawczyni w chwili śmierci była właścicielem gruntów rolnych
o łącznej powierzchni 0,26 ha ( uproszczony wypis z rejestru gruntów), dlatego w rozpatrywanej sprawie powołane przepisy o dziedziczeniu gospodarstwa rolnego nie miały zastosowania. Co też słusznie ustalił Sąd Rejonowy.

Prawdą jest, że obowiązywała regulacja prawna wedle której za gospodarstwo rolne uważało się obszar nieruchomości który przekraczał 0,2 ha ale miało to miejsce w okresie od dnia 28 listopada 1964 roku do 22 grudnia 1971 roku co wynikało z treści Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 roku w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 45, poz. 304 ze zm.) obowiązującego w wyżej wymienionym okresie.

Powoływanie się zatem przez skarżących na w/w Rozporządzenie określające obszar gospodarstwa rolnego powyżej 0,2 ha jest nieskuteczne.

Mając powyższe na względzie należało stwierdzić, że apelacja podlegała oddaleniu jako niezasadna na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.