Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Sanoku

POSTANOWIENIE

Dnia 30 października 2018 r.

Sąd Rejonowy w Sanoku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: ASR Anna Sowa

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Urszula Burnat

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2018 r. w Sanoku na rozprawie

sprawy z wniosku : J. K. (1)

z udziałem: S. N. (1), I. M., M. F., D. B., A. S. (1), M. B., N. M., M. M. (1), A. Ł. (1), T. M., S. M. (1)

o stwierdzenie nabycia spadku po A. Ś. (1)

p o s t a n a w i a :

I. stwierdzić, że spadek po A. Ś. (1) z domu Ś. c. S. i W., zmarłej w dniu 20 listopada 1979 roku w F., ostatnio stale zamieszkałej w F., na podstawie ustawy nabyli:

bratanica: S. N. (2) z domu Ś. c. J. i H. w 1/3 części;

bratanica: S. M. (2) z domu Ś. c. J. i A. w 1/3 części;

siostrzenica: W. M. (1) z domu K. c. M. i J. w 1/3 części;

z tym, że wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne położone w F., na podstawie ustawy nabyli:

bratanica: S. M. (2) z domu Ś. c. J. i A. w 1/2 części;

siostrzenica: W. M. (1) z domu K. c. M. i J. w 1/2 części;

II. orzec, iż każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 474/18

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 30 października 2018 r.

Wnioskiem z dnia 19 grudnia 2017 r. wnioskodawczyni J. K. (1) domagała się stwierdzenia nabycia spadku po A. Ś. (1) zmarłej w dniu 20 listopada 1979 r. w F. na podstawie ustawowego porządku dziedziczenia. Jako spadkobierców ustawowych po ww. wskazała: męża A. M. Ś., zmarłego 25.07.1970 r., siostrę M. P. Ś., zmarłą 16.02.1996 r. oraz siebie jako bratanicę M. Ś. tj. córkę J. Ś. (1), zmarłego 26.03.1985 r. Wnioskodawczyni podała, że w skład spadu po A. Ś. (1) wchodzi gospodarstwo rolne, o pow. 2,55 ha położone w F..

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2018 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania Skarb Państwa - Starostę (...). Postanowieniem z dnia 4 lipca 2018 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie: W. M. (2), S. N. (1), M. F., D. B., I. M., A. S. (1), M. B., N. M., M. M. (1). Postanowieniem z dnia 1 października 2018 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie następców prawnych zmarłej w toku postępowania uczestniczki tego postępowania - W. M. (2) tj. S. M. (1), T. M., A. Ł. (1) oraz odmówił dalszego udziału w sprawie Skarbowi Państwa - Staroście (...).

Uczestniczka postępowania S. N. (1) również wniosła o dokonanie stwierdzenia nabycia spadku po A. Ś. (1) (k. 144).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni A. Ś. (1), z domu Ś. zmarła w dniu 20 listopada 1979 r. w F., gdzie ostatnio stale zamieszkiwała.

( dowód: odpis skrócony aktu zgonu A. Ś. (1) - k. 3)

Spadkodawczyni jeden raz zawierała związek małżeński, a w chwili śmierci była wdową. Z małżeństwa z M. Ś. nie miała dzieci. Nie posiadała także dzieci pozamałżeńskich ani przysposobionych. Rodzice A. S. (2) Ś. i W. Ś. z domu Z. zmarli przed A. Ś. (1). A. Ś. (1) miała troje rodzeństwa, które zmarłą przed nią. Siostra - M. K. (1) z domu Ś. zmarła 16 lutego 1956 r. pozostawiając po sobie córkę W. M. (1) z domu K.. Brat - J. Ś. (1) zmarł 8 października 1954 r. pozostawiając po sobie córkę S. N. (1). Brat - J. Ś. (2) zmarł 5 sierpnia 1942 r. pozostawiając po sobie córkę S. M. (2) z domu Ś..

( dowód: odpis skrócony aktu zgonu A. Ś. (1) - k. 3, odpis skrócony aktu małżeństwa A. Ś. (1) i M. Ś. - k. 7, odpis skrócony aktu zgonu M. Ś. - k. 7, odpis skrócony aktu zgonu M. K. (2) - k. 25, odpis skrócony aktu zgonu J. Ś. (1) - k. 26, odpis zupełny aktu zgonu J. Ś. (1) - k. 70, odpis zupełny aktu zgonu M. K. (2) - k. 71, odpis skrócony aktu urodzenia W. M. (1)- k. 118, odpis skrócony aktu urodzenia S. N. (2) - k. 109, odpis skrócony aktu zgonu S. M. (3) - k. 110, zeznania wnioskodawczyni J. K. (1) - k. 29v, zapewnienie spadkowe S. N. (1) - k. 123v, zeznania uczestniczki postępowania M. F. - k. 124, zeznania uczestniczki postępowania D. B. - k. 124v, zeznania uczestnika postępowania S. M. (1) - k. 145, zeznania uczestnika postępowania A. Ł. (1) - k. 145, zeznania uczestnika postępowania T. M. - k. 145v, zeznania świadka J. K. (2) - k. 145v)

W. M. (1) z domu K. zmarła 10 sierpnia 2018 r. W chwili śmierci była wdową, a pozostawiła po sobie dzieci: S. M. (1), T. M., A. Ł. (2) z domu K..

( dowód: odpis skrócony aktu zgonu W. M. (2) - k. 129)

S. M. (3) zmarła 24 września 2017 r. W chwili śmierci była wdową, a pozostawiła po sobie dzieci: M. F., D. B.. Syn S. J. M. zmarł przed nią w dniu 10 grudnia 2013 r. pozostawiając po sobie żonę: I. M. oraz dzieci: A. S. (1), M. B., N. M., M. M. (1).

( dowód: odpis skrócony aktu zgonu S. M. (3) - k. 110, odpis skrócony aktu zgonu J. M. - k. 111)

Niniejsze postępowanie jest pierwszym postępowaniem w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po A. Ś. (1). Nie miało miejsca poświadczenie dziedziczenia po niej przed notariuszem.

(bezsporne, notatka urzędowa)

W skład spadku po A. Ś. (1) wchodzi gospodarstwo rolne położone w F., o pow. ponad 2,55 ha.

( dowód: akt własności ziemi - k. 14, zaświadczenie Wójta Gminy S. - k. 143, wypis z rejestru gruntów - k. 14)

S. N. (1) w 1979 r. nie prowadziła indywidualnego gospodarstwa rolnego i nie pracowała wówczas w żadnym gospodarstwie rolnym, w tym także w spadkowym gospodarstwie rolnym. Nigdy nie była członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i nie pracowała w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni. Bezpośrednio po ukończeniu szkoły zaczęła prowadzić zakład fryzjerski. W 1979 r. cały czas pracowała w zawodzie, nie była trwale niezdolna do pracy, nie została zaliczona ani do pierwszej, ani do drugiej grupy inwalidzkiej.

( dowód: zeznania uczestniczki postępowania S. N. (1) - k. 123)

S. M. (3) prowadziła wraz z mężem od 1954 r., nieprzerwanie aż do 1992 r. swoje indywidualne gospodarstwo rolne położone w F., a mające powierzchnię ok. 4 ha. Później gospodarstwo to małżonkowie przekazali córce - D. B.. S. M. (3) zajmowała się prowadzeniem tego gospodarstwa również w dacie otwarcia spadku po A. Ś. (1) (1979 r.).

W. M. (2) jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego rozpoczęła prowadzenie swojego indywidualnego gospodarstwa rolnego w F.. Po zawarciu związku małżeńskiego prowadziła to gospodarstwo wraz z mężem, w jego prowadzeniu pomagały im dzieci. W. M. (2) prowadziła to indywidualne gospodarstwo rolne także w dacie otwarcia spadku po A. Ś. (1) (1979 r.).

S. M. (3) i W. M. (2) pracowały razem ze spadkodawczynią w jej gospodarstwie rolnym stale, wspólnie, także bezpośrednio przed otwarciem spadku po niej.

( dowód: zeznania uczestniczki postępowania M. F. - k. 124-124v, zeznania uczestniczki postępowania D. B. - k. 124v-125, zeznania uczestniczki postępowania I. M. - k. 125, zeznania uczestnika postępowania S. M. (1) - k. 145, zeznania uczestnika postępowania A. Ł. (1) - k. 145, zeznania uczestnika postępowania T. M. - k. 145v)

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły dowody z dokumentów zalegających w aktach sprawy. Dowody z odpisów akt stanu cywilnego oraz dowody własności gospodarstwa rolnego należą do kręgu dokumentów urzędowych, a zatem korzystają z domniemania prawdziwości i autentyczności. Domniemanie to nie zostało obalone w związku z czym Sąd uznał te dokumenty za wiarygodne, ponieważ zostały sporządzone przez uprawnione organy, w granicach ich kompetencji, w prawem przewidzianej formie. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął również zeznania stron i zeznania świadka. Ich relacje ze sobą korelowały, były spójne i wiarygodne. Pełnowartościowy dowód w sprawie stanowiło zapewnienie spadkowe uczestniczki postępowania S. N. (1) złożone w trybie art. 671 k.p.c., które w powiązaniu z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym pozwoliło na ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych po A. Ś. (1).

Sąd zważył, co następuje:

Niezbędną przesłanką dziedziczenia jest powołanie określonej osoby do spadku, które według polskiego prawa może wynikać z ustawy lub testamentu. Porządek dziedziczenia po A. Ś. (1) kształtowany jest na podstawie przepisów ustawy, albowiem nikt z uczestników postępowania nie twierdził, że ww. pozostawiła po sobie testament. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku rola Sądu determinowana jest ustawowym nakazem działania z urzędu a rozstrzygnięcie zapada niezależnie od wniosków i stanowiska stron postępowania, lecz stosownie do wyników postępowania dowodowego oraz norm prawa materialnego mających zastosowanie w danym stanie faktycznym.

Z uwagi na fakt, że A. Ś. (1) w chwili śmierci był wdową i nie posiadała dzieci, do dziedziczenia zgodnie z art. 933 k.c. powołani są rodzice spadkodawcy i jego rodzeństwo. W myśl tego przepisu "udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Pozostałą część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych" (§ 1). " Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy" (§ 2). Ponieważ rodzice spadkodawczyni zmarli przed nią, całość spadku w częściach równych przypadłaby jej rodzeństwu, gdyby żyło w dacie otwarcia spadku. Zgodnie z art. 934 k.c., jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. W toku niniejszego postępowania ustalono, że w dacie otwarcia spadku po A. Ś. (1) żyli zstępni jej rodzeństwa. Do kręgu spadkobierców ustawowych na zasadach ogólnych należą dzieci rodzeństwa zmarłej : S. N. (1), S. M. (3), W. M. (2). Każde z nich dziedziczy taki udział w spadku, jaki przypadałby siostrze i braciom A. Ś. (1), gdyby oni dożyli otwarcia spadku po niej, a więc po 1/3 części spadku.

Wobec faktu, iż otwarcie spadku nastąpiło w dniu 20 listopada 1979 roku zasadnicze znaczenie ma ustalenie przepisów mających zastosowanie w sprawie. Kwestia ta ma szczególne znaczenie, albowiem sprawa niniejsza dotyczy także dziedziczenia gospodarstwa rolnego i przepisy te na przestrzeni lat ulegały zmianie. Ostatecznie wyrokiem z dnia 31 stycznia 2001 r., P 4/99 (Dz. U. z 2001 r. Nr 11, poz. 91) Trybunał Konstytucyjny dokonał oceny przepisów Kodeksu cywilnego normujących dziedziczenie gospodarstw rolnych, zarówno w brzmieniu obecnie obowiązującym, jak i w brzmieniu ogłoszonym ustawą z dnia 18 maja 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93), w brzmieniu nadanym ustawami z 26 października 1971 r. oraz z 26 marca 1982 r. i rozstrzygnął kwestię ich zgodności z Konstytucją RP oraz z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175).

Zgodnie z tym orzeczeniem od 14 lutego 2001 r. dziedziczenie gospodarstw rolnych następuje zgodnie z ogólnymi regułami spadkobrania. Wskazane zaś w przepisie aktualnie obowiązującego art. 1059 k.c. szczególne reguły ustawowego dziedziczenia gospodarstw rolnych odnoszą się do spadków otwartych przed dniem 14 lutego 2001 r.

W odniesieniu do konkretnej sprawy zaznaczenia wymaga z kolei, że zgodnie z art. 14 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.), który stanowi, że spadki otwarte przed 1 października 1990 r. podlegają w zakresie dziedziczenia gospodarstw rolnych przepisom dotychczasowym, do dziedziczenia spadkowego gospodarstwa rolnego położonego w F. znajdą zastosowanie przepisy obowiązujące w dacie śmierci spadkodawczyni. Obowiązujący na dzień 20 listopada 1979 roku przepis art. 1059 k.c. wprowadzał szczególne, w stosunku do ogólnych, zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych na podstawie ustawy. I tak też dzieci spadkodawcy dziedziczyły z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli: bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowały w tym gospodarstwie albo w chwili otwarcia spadku są członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pracują w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni, albo w chwili otwarcia spadku bądź prowadzą inne indywidualne gospodarstwo rolne, bądź też pracują w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, małżonka lub jego rodziców, albo w chwili otwarcia spadku bądź są małoletnie, bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolne do pracy.

Zgodnie z art. 1062 § 3 k.c. w granicach określonych w art. 934 k.c. dzieci rodzeństwa spadkodawcy, które bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowały w należącym do spadku gospodarstwie rolnym i dla których ta praca stanowiła główne źródło utrzymania, dziedziczą gospodarstwo także w wypadku, gdy ich ojciec lub matka nie mogą gospodarstwa dziedziczyć dla braku warunków przewidzianych w art. 1059 k.c. lub w art. 1062 § 2 k.c. Dalsi zstępni rodzeństwa spadkodawcy nie są powołani z ustawy do dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Jak słusznie wyjaśnił Sąd Najwyższy, według ostatniego zdania powyższego przepisu wyłączeni od dziedziczenia gospodarstwa rolnego z ustawy są jedynie dalsi zstępni rodzeństwa spadkodawcy, nie zaś dzieci tego rodzeństwa. Dla dziedziczenia gospodarstwa rolnego przez dzieci rodzeństwa wprowadzone zostały surowsze kryteria niż te, przewidziane w art. 1059 k.c., a mianowicie wymaganie pracy w spadkowym gospodarstwie rolnym stanowiącej główne źródło utrzymania, ale jednak co istotne, tylko w takim wypadku, gdy dziecko rodzeństwa ma dziedziczyć gospodarstwo spadkowe dlatego, że nie może dziedziczyć tego gospodarstwa jego ojciec lub matka dla braku warunków przewidzianych w art. 1059 k.c. lub 1062 § 2 k.c. Oznacza to, że w razie śmierci przed spadkodawcą jego brata lub siostry dziecko jednego z nich dochodzi do dziedziczenia z ustawy po tym spadkodawcy zgodnie z dyspozycją art. 934 k.c., z tym, że dla dziedziczenia przez to dziecko gospodarstwa spadkowego musi ono odpowiadać jedynie ogólnym warunkom z art. 1059 k.c. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 marca 1982 r. III CRN 328/81, LEX Nr 8400).

W toku niniejszego postępowania uczestnicy postępowania: M. F., D. B., I. M., S. M. (1), A. Ł. (1), T. M. udowodnili swoimi wiarygodnymi, w ocenie Sądu, zeznaniami, że w dacie otwarcia spadku po A. Ś. (1) ich wstępni, a to S. M. (3) i W. M. (2) zgodnie z przepisem art. 1059 § 1 pkt 1 k.c. pracowali w spadkowym gospodarstwie rolnym, jak również w myśl art. 1059 § 1 pkt 3 k.c. prowadziły swoje indywidualne gospodarstwa rolne położone w F.. Z uwagi na fakt, iż powyższych zeznań nikt nie kwestionował nie zachodziła potrzeba przeprowadzania dodatkowych dowodów potwierdzających te okoliczności.

W ocenie Sądu zgromadzone dowody nie pozwalają jednak na uznanie, iż uczestniczka postępowania S. N. (1) (jedyna żyjąca bratanica A. Ś. (1)) spełnia przesłanki dziedziczenia spadkowego gospodarstwa rolnego. Otóż, jak sama zeznała, w 1979 r. nie prowadziła indywidualnego gospodarstwa rolnego i nie pracowała wówczas w żadnym gospodarstwie rolnym, w tym także w spadkowym gospodarstwie rolnym. Nigdy nie była członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i nie pracowała w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni. Bezpośrednio po ukończeniu szkoły zaczęła prowadzić zakład fryzjerski. W 1979 r. cały czas pracowała w zawodzie, nie była trwale niezdolna do pracy, nie została zaliczona ani do pierwszej, ani do drugiej grupy inwalidzkiej.

Jak przyjmuje się w doktrynie i orzecznictwie, przesłanka bezpośredniej pracy w gospodarstwie spadkowym przed otwarciem spadku, w świetle powołanych powyżej przepisów, znajdujących zastosowanie do dziedziczenia po A. Ś. (1) jest spełniona jeżeli tylko praca spadkobiercy w gospodarstwie spadkowym nie miała charakteru dorywczego. W ówcześnie obowiązujących przepisach chodziło o stałą pracę w gospodarstwie rolnym w chwili otwarcia spadku i nie było wystarczające sporadyczne wykonywanie niektórych prac w gospodarstwie rolnym czy pomoc w takich pracach (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1974 r., sygn. III CRN 95/74, Lex 7504 i powołane tam orzecznictwo).

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, art. 1059 § 1 pkt 1 k.c., w brzmieniu nadanym mu nowelą z dnia 26 października 1971 r., zmieniającą ustawę kodeks cywilny (Dz. U. Nr 27, poz. 252), dotyczy pracy wykonywanej w spadkowym gospodarstwie rolnym w sposób stały, a nie jedynie dorywczo, czy nawet sezonowo. Praca ta ma charakter stały, jeżeli została podjęta z zamiarem długotrwałego jej wykonywania. Charakteru stałego nie traci praca wykonywana przez spadkobiercę w należącym do spadku gospodarstwie rolnym, jeżeli poza normalnym (pełnym) jej wykonywaniem pracuje on ponadto, nawet odpłatnie, poza tym gospodarstwem, choćby praca ta nie była związana z rolnictwem (tak między innymi Sąd Najwyższy w postanowieniach: z dnia 6 sierpnia 2014 r., I CSK 579/13, opubl. L., z dnia 23 czerwca 1971 r., III CRN 132/71, OSNC 1972, Nr 1, poz. 15, z dnia 25 marca 1965 r., II CR 120/65, OSNCP 1966, Nr 1, poz. 9, z dnia 27 listopada 1997 r., III CKN 256/9, opubl. L., a także w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1970 r., III CZP 123/68, OSNCP 1971, Nr 4, poz. 60). Gospodarstwo to powinno być traktowane jako warsztat pracy (vide: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1970 r., III CZP 123/68 (OSNCP 1971, Nr 4, poz. 60). Z kolei przez pracę w gospodarstwie rolnym należy rozumieć pracę w zorganizowanym gospodarstwie i wykonywanie na nim wszelkich czynności niezbędnych do należytego funkcjonowania gospodarstwa (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1967 r. II CR 362/67). Chodzi tu o czynności stanowiące element zwyczajnej aktywności w gospodarstwie, wykonywane w związku z zaistnieniem konkretnej potrzeby gospodarczej, sukcesywnie. Już z samego brzmienia art. 1059 k.c. wynika, że wolą ustawodawcy było powoływanie do dziedziczenia gospodarstw rolnych osób praktycznie zajmujących się rolnictwem. Z punktu widzenia art. 1059 § 1 pkt 1 k.c. istotne znaczenie ma stałe wykonywanie przez spadkobiercę pracy bezpośrednio przy produkcji rolnej. Wyłączona jest tu więc praca o charakterze dorywczym (postanowienie SN z dnia 25.11.1997 r. , sygn. akt I CKN 312/97, Lex nr 1227409). Stałość pracy w gospodarstwie rolnym powinna wynikać już z samego okresu świadczenia pracy (post. SN z dnia 12 grudnia 2013 r., V CSK 41/13, Lex nr 1421821; post. SN z dnia 6 sierpnia 2014 r., I CSK 579/13, Lex nr 1532779). Przesłanka dziedziczenia z art. 1059 § 1 pkt 1 k.c. uważana jest za spełnioną, jeżeli spadkobierca stale, tj. od szeregu lat, w tym w chwili otwarcia spadku, gdy tylko zachodziła taka potrzeba gospodarcza, wykonywał sukcesywnie czynności w spadkowym gospodarstwie rolnym. W stanie prawnym obowiązującym w dacie otwarcia spadku po A. Ś. (2), bez znaczenia pozostawałby więc fakt, że dana osoba pracowała w spadkowym gospodarstwie rolnym w przeszłości (na przykład w młodych latach, przed wyprowadzeniem się z domu rodzinnego).

Poza sporem pozostawało, że uczestniczka postępowania S. N. (1) w chwili otwarcia spadku po A. Ś. (1) (1979 r.) nie była członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej, nie pracowała w gospodarstwie takiej spółdzielni, nie była też osobą małoletnią, pobierającą naukę zawodu czy uczęszczającą do szkoły, jak również trwale niezdolną do pracy. Jak sama zeznała w 1979 r. nie pracowała również w żadnym gospodarstwie rolnym. Reasumując, uczestniczka ta nie była uprawniona do dziedziczenia gospodarstwa rolnego po A. Ś. (1). Sąd uznał, iż przesłanki dziedziczenia gospodarstwa rolnego po A. Ś. (1) spełniały jedynie S. M. (3) i W. M. (2) - jako osoby pracujące w spadkowym gospodarstwie rolnym bezpośrednio przed otwarciem spadku po A. Ś. (1) i zarazem jako osoby gospodarujące w dacie otwarcia spadku po ww. na własnym gruncie rolnym.

Zgodnie z obowiązującą w prawie spadkowym zasadą, wynikającą z art. LI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.), do spraw spadkowych stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Zasada ta ma także zastosowanie do spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2009 r., IV CSK 146/09, M. Prawn. 2009, nr 18, s. 972). Stąd też jeżeli w dacie otwarcia spadku istniały ograniczenia związane z nabywaniem gospodarstw rolnych przez spadkobranie, sąd, wydając postanowienie o nabyciu spadku, jest obowiązany je uwzględnić. Stąd też, w przypadku stwierdzenia nabycia spadku, w skład którego wchodzi gospodarstwo rolne, należy w pierwszej kolejności ustalić, którzy ze spadkobierców ustawowych spełniają przesłanki do jego dziedziczenia (vide: post. SN z dnia 29 maja 2008 r., II CSK 72/08, Lex nr 420387; post. SN z dnia 24 września 2009 r., IV CSK 129/09, Lex nr 602502). Jeżeli chociażby jedna osoba spełnia warunki ustawowe jako spadkobierca powołany w pierwszej kolejności, sąd stwierdzi dziedziczenie z ustawy gospodarstwa rolnego przez taką osobę lub osoby. W braku zaś uprawnionych z ustawy gospodarstwo rolne będą dziedziczyć spadkobiercy ustawowi na zasadach ogólnych. Spełnienie choć jednej z przesłanek szczególnych dziedziczenia uprawnia do dziedziczenia gospodarstwa rolnego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 r., IV SCK 129/09, Lex nr 602302).

Z tych też względów na podstawie powołanych przepisów postanowiono jak w punkcie I postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 520 § 1 k.p.c.